Türk Ortodoks Patrikhanesi’nin Zelenskiy’e ‘Ekümenik’ tepkisi
Türk Ortodoks Patrikhanesi, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy’in İstanbul’da bulunan Fener Rum Patriği I. Bartholomeos’u “ekümenik patrik” olarak tanımlamasına tepki gösterdi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy, Çarşamba günü X hesabından İstanbul’daki Fener Rum Patrikhanesi Patriği I. Bartholomeos ile telefon görüşmesi yaptığını söyledi.
Zelenskiy, açıklamasında Bartholomeos’u, Lozan Antlaşması’na aykırı olarak Türkiye’nin egemenliği dışında uluslararası bir statüyü temsil eden “ekümenik patrik” olarak tanımlamış ve Türk Ortodoks Patrikhanesi’nin tepkisine yol açmıştı.
Selçuk Patrikhanesi Sözcüsü Erenerol, yaptığı açıklamada, “İçerden hain çıkınca kapı kapanmaz. Oturduğunuz koltuğu size bağışlayan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk’ün oturduğu koltuğu tutarsanız, size seslenir” dedi. ‘İhanet yuvası’, Türk yüce hukukunun üstünde, ne evde ne de dünyada huzur olmayacağını “Bu kasıtlıdır” dedi.
Zelenskiy’in Rum Fener Patrikhanesi’ni “Ekümenik Patrikhane” olarak tanımlaması, “Lozan Antlaşması’na aykırı” olması ve “Türkiye’nin egemenlik haklarını ihlal etmesi” nedeniyle tüm Türkiye’de gündem oldu.
Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ da Zelenskiy’in açıklamalarına tepki göstererek, “Ukrayna’yı ateşe veren bu profesyonel komedyen Ortodoks dünyasını planlıyor, şakanın sonu bu.”
Zelenskiy’i Türkiye’nin egemenliğine “açıkça saldırmakla” suçlayan Özdağ, bu konuşmaların Türkiye-Ukrayna ilişkilerine de zarar verdiğini söyledi.
Fener Rum Patrikhanesi, hukuken Türk hukukuna tabi bir dini kurum olmasına rağmen, idari olarak Fatih Kaymakamlığı ve İstanbul Valiliği’ne bağlı olarak faaliyet göstermektedir.
İstanbul Fener Rum Patrikhanesi, 1920’li yıllarda modern Türkiye’nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk’ün önderlik ettiği Kurtuluş Savaşı hareketine karşı Anadolu’ya ilerleyen Yunan kuvvetlerine destek verirken, Türk Ortodoks Patrikliği de Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu’daki çalışmalara destek verdi.
Türk hükümetine göre, 1923 yılında imzalanan ve Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atan Lozan Antlaşması, Patrikhane’ye “ekümenik” gibi herhangi bir özel uluslararası statü kazandırmamaktadır. Bu nedenle Türkiye, Patrikhane’yi Türkiye’deki Rum Ortodoks cemaatine hizmet eden yerel bir dini kurum olarak görmekte ve Patrik Bartholomeos’un bazı yurt dışı ziyaretlerinde “ekümenik” terimini kullanması, Kilise ile Türk hükümeti arasında gerilim yaratmaktadır.
Türkiye, Patrikhane’ye tüzel kişilik statüsünün verilmemesi, mülkiyet haklarının sınırlandırılması gibi çeşitli kısıtlamalar getirmiştir. Ayrıca Türkiye, Patrik’in Türk vatandaşı olmasını şart koşuyor.
